بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در مقام ذات یک حقی می باشد که در مقابل آن هیچ چیز دیگری وجود ندارد بلکه همه اشیاء در آن مستهلک و فانی هستند و حتی حیثیت آیه بودن هم ندارند.به این مقام در اصطلاح اولیاءالله هویت غیبیه و یا غیب الغیوب و یا عنقای مغرب گفته میشود.حافظ میفرماید:
کس ندانست که منزلگه معشوق کجاست این قدر هست که بانگ جرسی می آید
و در غزلی دیگر میفرماید:
عنقا شکار کس نشود دام باز گیر کانجا همیشه باد بدست است دام را
اصولا موضوع فلسفه و عرفان حقی است که در تعبیر قرآن با عنوان <<الحق من ربک=حق صادر از پروردگار>>از آن یاد شده است و در باره ذات خداوند هیچ سخنی گفته نمیشود.به تعبیر جناب شیخ اکبر محی الدین بن عربی(اعلی الله مقامه)در کتاب کبیر خود یعنی فتوحات مکیه:لا یصح الاشاره الیها=حتی اشاره کردن هم به آن مقام صحیح نیست.چون همین که درباره آن حرفی بزنیم آن را در ذهن خود آورده ایم و در نتیجه درباره یک مخلوق صحبت کرده ایم نه در باره ذات.
آدم الاولیاء و امام الاتقیاءمولا علی (ع)میفرماید:لا یدرکه بعد الهمم و لا یناله غوص الفطن=نه با شهود میتوان آن را درک کرد و نه با تیزهوشی میتوان به آن دست یافت.
